Het ‘bijzonder onderwijs’ is een onderwijsorganisatievorm in Nederland die door anderen dan de overheid bestuurd wordt. Leraren in het bijzonder onderwijs zijn werkzaam op grond van een arbeidsovereenkomst en daarom zijn de ‘gewone’ arbeidsrechtelijke bepalingen uit het Burgerlijk Wetboek van toepassing. Ook voor het onderwijspersoneel in het bijzonder onderwijs is daarom met de invoering van de Wet werk en zekerheid (Wwz) per 1 juli 2015 veel veranderd. Toch is het arbeidsrecht voor het bijzonder onderwijs net even anders, doordat er per onderwijssector een (andere) cao van toepassing is. Per 1 juli 2016 zijn zowel voor het primair als voor het voortgezet onderwijs nieuwe cao’s van kracht. In dit blog lichten wij toe wat die wijzigingen betekenen voor het aantal arbeidsovereenkomsten. We kijken naar het aantal dat voor bepaalde tijd met het onderwijspersoneel mogen worden afgesloten, voordat een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd ontstaat. De ketenregeling is hiervan op toepassing.
Wettelijke ketenregeling
De ketenregeling is de regeling die bepaalt dat elkaar opvolgende tijdelijke arbeidsovereenkomsten op een zeker moment overgaan in een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd. De Wwz bepaalt dat arbeidsovereenkomsten als opeenvolgend moeten worden beschouwd als zij elkaar binnen een periode van zes maanden opvolgen. Die tussenliggende periode is aanzienlijk langer dan de voorheen geldende periode van drie maanden. Verder bepaalt de Wwz dat er hooguit drie tijdelijke arbeidsovereenkomsten in een periode van twee jaar aangegaan kunnen worden. Bij de vierde arbeidsovereenkomst of bij overschrijding van de twee jaar, ontstaat een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd. De ketenregeling is niet van toepassing indien één tijdelijke arbeidsovereenkomst van meer dan twee jaar wordt gesloten. In beginsel geldt voor arbeidsovereenkomsten in het bijzonder onderwijs deze strenge ketenregeling.
Van die wettelijke ketenregeling mag in bepaalde gevallen bij cao worden afgeweken. De periode van twee jaar kan bij cao worden verlengd tot vier jaar en het aantal arbeidsovereenkomsten kan worden verhoogd van drie naar zes indien de intrinsieke aard van de bedrijfsvoering deze verlenging of verhoging vereist. Zowel in de Cao VO 2016-2017 als in de Cao PO 2016-2017 is van die mogelijkheid gebruik gemaakt. Dat maakt dat de ketenregeling in het bijzonder onderwijs dus net even anders is.
Cao PO 2016-2017
Bij arbeidsovereenkomsten die specifiek ten behoeve van vervanging worden aangegaan geldt op grond van de huidige Cao PO voor opeenvolgende arbeidsovereenkomsten voor bepaalde tijd een maximale periode van drie jaar in plaats van twee jaar. Ook is het aantal opeenvolgende arbeidsovereenkomsten verhoogd van drie naar zes overeenkomsten voor bepaalde tijd. Bij de zevende arbeidsovereenkomst of bij overschrijding van de drie jaar, ontstaat een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd. Deze verruiming geldt alleen voor arbeidsovereenkomsten die strekken ter vervanging van personeel. Daarnaast geldt deze verruiming alleen voor onderwijsgevend personeel en onderwijsondersteunend personeel met lesgebonden en/of behandeltaken. De toepasbaarheid van deze bepaling is dus beperkt.
Cao VO 2016-2017
Voor het voortgezet onderwijs is in de huidige cao een uitzondering op de ketenregeling gemaakt voor onbevoegde leraren. Indien de onbevoegde leraar na twee jaar geen wettelijke onderwijsbevoegdheid heeft behaald, kan in bijzondere gevallen het dienstverband daarna ten hoogste nog twee keer met een jaar worden verlengd. Voor onbevoegde leraren is de periode van de ketenregeling dus opgerekt naar vier jaar in plaats van twee jaar en is het maximaal aantal tijdelijke arbeidsovereenkomsten verhoogd naar vier opeenvolgende arbeidsovereenkomsten van een jaar. Bij de vijfde arbeidsovereenkomst of bij overschrijding van de vier jaar, ontstaat een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd. Belangrijk om te weten is dat de leraar onmiddellijk na het behalen van een wettelijke onderwijsbevoegdheid wordt benoemd voor onbepaalde tijd indien de leraar langer dan twaalf maanden in dienst is bij de onderwijswerkgever.
Let op: de hierboven besproken veranderingen zijn vooralsnog alleen van toepassing op het bijzonder onderwijs en niet op het openbaar onderwijs. Dit zal veranderen als de Wet normalisering rechtspositie ambtenaren in werking treedt of als de Wwz op deze onderdelen eerder worden geïncorporeerd in de voor de onderwijssector toepasselijke cao. We houden u op de hoogte!
Floor (Buvelot@kc-advocaten.nl)